Denizler Altında 20.000 Fersah, Seksen Günde Devr-i Alem, Balonla BeÅŸ Hafta, Dünyanın Merkezine Seyahat, Kaptan Grant’ın Çocukları, Aya Yolculuk gibi bir çok esere imza atan ve bilim kurgunun babası olarak adlandırılan Jules Verne’in ismi az duyulmuÅŸ öykülerinden biri Doktor Ox’un Deneyi.
- "Nabız ortalaması kaç olarak saptandı?"
- "Dakikada elli bile deÄŸil. Anlayın artık: Bir yüzyıldır arabacıların küfretmediÄŸi, birbirlerine sövüp saymadığı, atların kaçıp gitmediÄŸi, köpeklerin ısırmadığı, kedilerin tırmalamadığı, kısacası tartışmanın gölgesine bile rastlanmayan bir kent bu!"
Doksan sayfalık kitap, Quiquendone adında haritalarda yer almayan bir kentte geçer. Bu kentte, ithalat ve ihracat yoktur, politika konuÅŸulmaz, insanlar kesinlikle kavga etmez, sesler yükseltilmez, coÅŸkunun ve heyecanın izine bile rastlanmaz. Ä°nsanlar kadar hayvanlar ve bitkilerde dingin bir yaÅŸam sürerler. Hayatı acelesiz yaÅŸayan bu insanların evlenmeleri bile birbirlerini tanıdıktan en az on yıl sonra gerçekleÅŸir.
Quiquendone kentinde karar verme yetkisi belediye baÅŸkanındadır ve belediye baÅŸkanlığı babadan oÄŸula geçer.
Kitabın ilk sayfalarında kenti tanıtan Verne, akabinde okuyucuyu Belediye BaÅŸkanı Van Tricasse ve danışman Niklausse’nin kentle ilgili yaptıkları görüÅŸmeye davet eder.
Kente iliÅŸkin kararların alınacağı bu toplantıda, Quiquendone gibi sakin ve suç iÅŸlenmeyen bir kentte her yıl bin üç yüz yetmiÅŸ beÅŸ franka mal olan asayiÅŸ komiseri kadrosunun gereksizliÄŸi ve yıkılmak üzere olan Oudenaarde kapısı kulesi ile ilgili konuÅŸan Belediye baÅŸkanı ve danışman yıllar boyunca olduÄŸu gibi yine hiçbir karar alamazlar.
Çünkü belediye baÅŸkanına göre; “Bütün yaÅŸamı boyunca hiçbir ÅŸeye karar vermeden ölen bir adam bu dünyada mükemmeliyete yaklaÅŸmış demektir.”
Yüzyıllar boyu ne yangınlara, ne su taÅŸkınlarına müdahale edilmeyen bu kentte, yaÅŸam olaÄŸan akışı içerisinde sürüp gider. Ta ki Doktor Ox tüm masraflarını kendisinin karşılayacağı bir projeyle kente gelene kadar. Fizyolojist olan Doktor Ox’un, asistanı Gedeon Ygene ile birlikte kenti aydınlatma çalışmalarına baÅŸlamasından kısa süre sonra kentte huzursuzluklar baÅŸ gösterir. O sakin, hareketsiz kentten eser kalmaz. Tüm karakterleri deÄŸiÅŸen halkın yanı sıra, hayvanlar farklılaÅŸmaya, bitkiler bir an önce göÄŸe eriÅŸmek istercesine büyümeye baÅŸlar.
“(…) kaburgalarını kasabın bıçağına karşı kahramanca savunan bir koyun –düÅŸünün, bir koyun- ilk kez görülüyordu.”
Ox ve Ygene karakterleri ile oksijeni (oxygene) iÅŸleyen Verne, tehlikeli deneylerle kötü emellere alet edilen bilimin insanlar ve dünya üzerinde yaratabileceÄŸi zararları konu edinmiÅŸ bu kısa öyküsünde. Bir nevi kara mizah olarak adlandırılabilecek eser, yönetmekten, karar almaktan aciz yöneticilere, sessiz sedasız boyun eÄŸen haklara da gönderme niteliÄŸinde.
Jules Verne kitapları her ne kadar çocuk kitapları kategorisinde yer alsa da her yaÅŸa hitap edecek ve her dönemde okuyana farklı bir tat sunacak tarzda.
Bilimin tüm canlıların hayatını ön plana alarak yapacağı çalışmalarla, daha iyi bir dünyanın kapılarını açması dileÄŸiyle, keyifli okumalarınız olsun.
Kitaptan Alıntılar
Ä°nsanlığın yerküremizin kabuÄŸunda sürünmekten çok böyle yükseklerde yaÅŸamaya yazgılı olduÄŸunu düÅŸünmüyor musunuz?
Bütün kesinlemeler tatsız geri dönüÅŸlere yol açar.
Bütün yaÅŸamı boyunca hiçbir ÅŸeye karar vermeden ölen bir adam bu dünyada mükemmeliyete yaklaşış demektir.
Ruh kadar bedeni de, beden kadar giysileri de yıpratan heyecanlardır ve bizim duygusuz, uyuÅŸuk, kayıtsız saygıdeÄŸer belediye baÅŸkanımız hiçbir ÅŸeye karşı coÅŸku duymazdı.
Buket Özsanat
