“DüÅŸünüyorum, öyleyse varım” sözleriyle hatırlanan, aklın önemine ve gücüne inanan Fransız düÅŸünür ve matematikçi René Descartes’ın (1596-1650) biyografisi, Türkiye Ä°ÅŸ Bankası Kültür Yayınları Dünyaya Yön Verenler Dizisi’nin 35’inci kitabı olarak raflardaki yerini aldı.
Ä°rlanda Ulusal Üniversitesi’nde felsefe profesörü Desmond M. Clarke tarafından hazırlanan eser, Descartes’ın teolojiye, felsefeye ve bilime yönelik geniÅŸ kapsamlı ilgisini ele alıyor. Descartes’ Theory of Mind olmak üzere, Descartes ve on yedinci yüzyıl felsefesi üzerine çok sayıda kitabın yazarı olan Clarke’ın bu kitabı, felsefe ve tarih severler için aydınlatıcı bir kaynak niteliÄŸinde.
Rönesans’tan itibaren oluÅŸmaya baÅŸlayan yeni bilim anlayışı ile yeni kültürün temel ilkelerini senteze ulaÅŸtıran düÅŸünür Descartes, Cizvit okulu ve Poitiers Üniversitesi’nde felsefe ve matematik dâhil mükemmel bir eÄŸitim almıştır. DoÄŸru ve güvenilir sonuçlar getiren matematiÄŸin kazandığı sarsılmazlığı ve hızı, bilgiyi bilme yolu olarak en sistemli biçimde model alan on yedinci yüzyıl felsefecisidir. Böylece matematik dehasıyla Kartezyen koordinat sistemini ve analitik geometriyi kurarken felsefede de on yedinci yüzyıl rasyonalizminin temelini atmıştır.
ÇekiÅŸmeci bir karaktere sahip olan ve fikirleri nedeniyle kendisini eleÅŸtirenlerle sık sık polemiklere giren Descartes, Kilise tarafından cezalandırılmamak için yazdıklarını otuz yıl süreyle ortaya çıkarmamıştır.
Ömrünün büyük kısmını anayurdundan uzakta, kendini daha özgür hissettiÄŸi ve adreslerini sıkı sıkıya gizlediÄŸi otuz yedi ayrı yerde geçiren düÅŸünür, Avrupa’nın bilim ve felsefe camiasıyla iliÅŸkisini mektuplar vasıtasıyla sürdürmüÅŸtür. Bir-iki yakın arkadaşı dışında yalnız, coÄŸrafi olarak tecrit edilmiÅŸ, çekiÅŸmelerle dolu bir yaÅŸamın burukluÄŸuyla dolu, matematik ve felsefe dehasını kabul ettirememiÅŸ olarak ölmüÅŸtür.
Dehası ve önemi ölümünden yıllar sonra anlaşılmış, bir yandan takipçileri Kartezyenler adıyla bir tür tarikat oluÅŸtururken öte yandan Kilise kitaplarını yasaklamıştır. Aynı kaderi paylaÅŸan naaşı, Ä°sveç’teki ölümünün ardından yıllar sonra, nihayet altıncı kabrinde Paris’teki ebedi yerini bulmuÅŸtur.
