Orijinal adı Brave New World olan Cesur Yeni Dünya ilk olarak 1932’de yayınlandı. F.S. (Ford’dan Sonra) 632 yılında geçen romanda Aldous Huxley, istikrarlı (!) bir gelecek çizer…
Yeni Dünya’da savaÅŸlar yoktur. Yoksulluk ortadan kalkmıştır. Ä°nsanlar saÄŸlıklıdır ve hiçbir zaman tam anlamıyla yaÅŸlanmazlar. Ölüm vardır ancak kimse ölümden korkmaz. Herkes mutlak bir mutluluÄŸun içindedir. En ufak bir mutsuzluk belirtisinde ise “soma” adı verilen uyuÅŸturucu sayesinde yeniden mutlu olunabilir.
“Mutluluk ve erdemin sırrıdır; yapmak zorunda olduÄŸun ÅŸeyi sevmek. Tüm ÅŸartlandırmaların amacı budur: insanlara, kaçınılmaz toplumsal yazgılarını sevdirmek.”
Ütopya mı, distopya mı?
Mustafa Mond’un anlatımıyla, “Yedi buçuk saat hafif, yormayan iÅŸ, soma istihkakları, sınırsız çiftleÅŸmeler ve duyusal filmler. BaÅŸka ne isteyebilirler ki?”
Herkesin mutlu olduÄŸu, dertlerin kederlerin son bulduÄŸu bir gelecek resmi çizilse de aslında kara ütopyadır Huxley’in Cesur Yeni Dünyası. Bu yeni dünyanın yaratılması için, bir çok deÄŸerden vazgeçilmiÅŸtir. Helmholtz Watson ile konuÅŸmasında; “Bedelsiz hiçbir ÅŸey yoktur. MutluluÄŸun bedelinin ödenmesi gerekir” der, Mustafa Mond. Ancak yeni dünyada ödenen bedel çok ağırdır.
Seri üretim, makineleÅŸme, duyguları düÅŸünceleri alınan insanlar…
“Herkes herkes içindir” mantığıyla, aile kavramı ortadan kaldırılmış, anne, baba, eÅŸ, sevgili kelimeleri tiksinme uyandıran, iÄŸrenç olarak adlandırılan kavramlara dönüÅŸtürülmüÅŸtür. Çocuklar Kuluçka ve Åžartlandırma Merkezinde üretilmekte, eÄŸitimleri yine bu merkezde uyku yoluyla ÅŸartlandırmalarla verilmektedir. Kendilerine ait duyguları ya da düÅŸünceleri yok denecek kadar azdır. Cesur Yeni Dünya, makineleÅŸen insan topluluÄŸundan, mutlu-huzurlu ve özgür olduÄŸunu sanan kölelerden oluÅŸan bir dünyadır.
Müzelerin kapatıldığı, kitapların yokedildiÄŸi bu dünyada, sanata, edebiyata, felsefeye, düÅŸünceye yer yoktur. “Oturup kitap okursanız fazla bir ÅŸey tüketemezsiniz.” mantığı hakimdir Yeni Dünya’da. Çünkü tüketim herÅŸeydir. Atıp kurtulmak onarmaktan iyidir, yama artarsa refah düÅŸer, yeni elbiselere bayılıyorum ÅŸartlandırmalarıyla sürekli tüketime teÅŸvik edilir insanlar. Tüketim refahtır!
DiÄŸer tarafta elektrikli tellerle çevrilerek yeni dünyadan ayrılmış “Ayrıbölge” olarak adlandırılan bir bölge daha vardır. Yabanilerin bölgesi. Burada hala eski gelenekler hüküm sürmektedir; Tek eÅŸlilik, aile kavramı, batıl inançlar, din anlayışı, tanrı inanışı…
Ayrıbölgede’n VahÅŸi olarak tanımlanan John’u yeni dünyaya getirir Huxley. John ile yeni dünyayı sorgular. Kitap ister, ÅŸiir ister, tehlike ister, heyecan ister, yaÅŸamı anlamak, robot gibi deÄŸil, insan gibi yaÅŸamak ister VahÅŸi.
“Ben keyif aramıyorum. Tanrı’yı istiyorum, ÅŸiir istiyorum, gerçek tehlike istiyorum, özgürlük istiyorum, iyilik istiyorum. Günah istiyorum.”
“Aslında,” dedi Mustafa Mond, “siz mutsuz olma hakkını istiyorsunuz.”
“Öyle olsun,” dedi VahÅŸi meydan okurcasına, “mutsuz olma hakkını istiyorum.”
“Eklemek gerekirse, ihtiyarlama, çirkinleÅŸme ve iktidarsız kalma hakkını da istiyorsunuz; frengi ve kansere yakalanma haklarını, açlıktan nefesi kokma hakkını, sefil olma hakkını, sürekli yarın ne olacak korkusu içinde yaÅŸama hakkını, tifoya yakalanma hakkını ve her türden aÄŸza alınmaz acıyla iÅŸkence çekerek yaÅŸama hakkını da istiyorsunuz.”
Uzun bir sessizlik oldu.
Sonunda VahÅŸi, “Hepsini istiyorum,” dedi.
Åžartlandırılmış, makineleÅŸmiÅŸ, ‘soma’ ile uyuÅŸturulmuÅŸ bir toplum mutlu mudur? Acı olmazsa mutluluÄŸun bir anlamı kalır mı? Tek tip bir mutluluk mu, yoksa kederlerle, çabalarla, yaÅŸamla yoÄŸrulmuÅŸ rengarenk mutluluklar mı? Siz karar verin!
Aldous Huxley ile Cesur Yeni Dünya’ya yolculuk yapın ve kendi mutluluÄŸunuzun resmini çizin…
Kitaptan alıntılara buradan ulaşabilirsiniz.
Buket Özsanat
