"YaÅŸamı ve eserleri simgesel bir nitelik taşıyan Kafka; varoluÅŸu daha başından kaybedilmiÅŸ bir savaşım olarak ele alırken; kimi tarihçiler tarafından dışavurumculuÄŸun temsilcileri arasında sayılmıştır. Kafka'nın topluma bakışı onlara yaklaşırsa da, alaycı karamsarlığı; dışavurucuların yergisinden çok daha katıdır.
Kafka'nın babasıyla iliÅŸkisi tüm iliÅŸkilerine ve eserlerine bir temel oluÅŸturur. Ä°nsanın, çarkların nasıl iÅŸlediÄŸi anlaşılamayan ve amacının beimsenmediÄŸi bu toplumsal ve siyasal düzenek içerisinde; peÅŸin bir suçluluk duygusu taşıması kaçınılmazdır. Dillerin anlaşılmaz olduÄŸu, davranışların ise belli kalıplara sıkışıp kaldığı insan iliÅŸkilerinde, tamamen aynı olan hareketler ve aynı kelimeler tekrarlanırken, Kafka daha o zamanlar, kitle iletiÅŸim araçlarının oluÅŸturduÄŸu evrende hakim olacak iletiÅŸimsizliÄŸi sezmiÅŸtir."
Sosyal Yayınları | 390 Sayfa | 1.Baskı, Temmuz, 2003
Kafka’nın vefatından sonra, yazarın vasiyeti hiçe sayılarak yakın arkadaşı Max Brod tarafından derlenip basılan, tamamlanmamış bir roman özelliÄŸi taşıyor Dava.
Joseph K.nın bir sabah uyandığında bilinmeyen bir suçla kendisine dava açıldığını öÄŸrenmesiyle baÅŸlayan roman, karmakarışık bir bürokrasinin içinde, mantık kurallarının iÅŸlemediÄŸi bir yapının ortasında ÅŸekilleniyor.
Tek bilinen bir davanın varlığı.
Herkesin davadan haberdar olduÄŸu ancak hiçkimsenin suçun mahiyeti ve yargılama süreci konusunda bilgi sahibi olmadığı bir ortamda; “Burada bir yanlışlık var, aslında bir insan nasıl suçlu olabilir? Nihayet burada hepimiz insanız, birbirimizden farkımız yok.” diyen K’nın, tüm yargılamalara iliÅŸkin bir cevap bulabilme arayışı, sorgulamaları ve çırpınışları gözler önüne seriliyor.
Neredeyse tüm kapılarının mahkeme odalarına açıldığı labirent gibi koridorlarda, nefes alınamayan havasız odalarda, çareden çok çaresizliÄŸin hüküm sürdüÄŸü konuÅŸmalarda K. ile birlikte aynı duyguları hissetmemek, boÄŸulmamak mümkün deÄŸil.
Kitap herkesin farklı anlamlar çıkaracağı bir yapıda aslında. Tek mutlak gerçek kurulmuÅŸ bir düzen içerisinde (!) nedeni niçini bilinmeyen, sonsuzluÄŸa uzanan, savunmanın bile yapılamadığı bir yargılanma süreci…
Kafka Dava’da siyasal, sosyal düzenin içinde birey olabilmenin ve bağımsızlığın ne denli zor olduÄŸunu bir çok bölümde vurgularken;
“Her ÅŸeyi doÄŸru saymak diye bir zorunluluk yok, sadece her ÅŸeyi gerekli sayma zorunluluÄŸu var.” diyen rahibe verdiÄŸi “Böylece yalan, dünyanın düzenine dönüÅŸtürülüyor.” cevabıyla;
Birilerinin oturttuÄŸu yozlaÅŸmış düzenin ve içi boÅŸ kalıpların arasına sıkıştırılan düÅŸüncelerin tutsaklığının da altını çizmiÅŸ...
Adı ne olursa olsun kayıtsız koÅŸulsuz biat edilmesi gereken yapıların, korku çaÄŸlarının, sığ düÅŸünceli çıkarcı toplumların, hiçleÅŸtirilmiÅŸ bireylerin romanı Dava…
Sakin sakin, aceleye getirmeden okunmalı…
Benim için romana damgasını vuran en can alıcı, en anlamlı paragraf Josef K.’nın son düÅŸünceleri oldu;
“Çakan bir ışık gibi, pencerenin iki kanadı açılıverdi. Bunca mesafeden, yukarıdan incecik ve alabildiÄŸine zayıf görünen bir adam, kollarını uzatarak aniden aÅŸağı eÄŸildi. Kimdi bu? Bir dost mu? Ä°yi yürekli bir kimse mi? Başına gelen felakette payı olan biri mi? Ona yardım etmek isteyen biri mi? Tek kiÅŸi miydi? Hepsi orada mıydı?
Hâlâ bir kurtuluÅŸ olabilir miydi? Henüz ortaya atılmamış itirazlar mı vardı? Mutlaka vardı. Mantık istediÄŸi kadar sarsılmaz olsun, yaÅŸamak isteyen bir adama direnemez. Hiç görmediÄŸi yargıç neredeydi? Hiçbir zaman ulaÅŸamadığı yüksek mahkeme neredeydi? Ellerini kaldırıp parmaklarını açtı. Ancak adamlardan biri gırtlağına yapışmıştı. Öteki de bıçağı yüreÄŸine saplayıp iki kez çevirdi. K., gözlerinin feri sönerken, yanak yanaÄŸa vermiÅŸ iki adamın yüzüne doÄŸru eÄŸilip çözülüÅŸü gözlediklerini gördü. "Bir köpek gibi!" dedi, sanki utanç kendisinden sonra da yaÅŸamalıymışçasına.”
Kafka'nın okuduğumuz diğer kitaplarına aşağıdaki linklerden ulaşabilrsiniz.
Babaya Mektup
DönüÅŸüm
Åžato
Buket Özsanat
